Jij bepaalt wie het land wel en niet in mag

Dit artikel stond op 29 december in nrc.next. Download de PDF.

Game-ontwikkelaar Lucas Pope werkte voor Uncharted-studio Naughty Dog, maar verhuisde naar Japan om voor zichzelf te beginnen. Hij kwam nogal eens in de rij voor de douane te staan, wat hem op het idee van een douanegame bracht. Het resultaat, Popes ‘dystopische documententhriller’ Papers, Please, won tal van prijzen in 2013 en is er nu ook voor de iPad.

Dat had eerder mogen gebeuren, want de game lijkt wel gemaakt voor tablets. Anno 1982 moet je immigranten al dan niet de totalitaire staat Arstotzka binnenlaten, en zo geld verdienen om je gezin te onderhouden. Dit doe je door diverse paperassen naast elkaar te leggen en te vergelijken: paspoorten, verblijfsvergunningen, werkvergunningen.

Op het grote touchscreen gaat het verschuiven van documenten heerlijk soepel; als je wilt kan het zelfs met meerdere vingers tegelijk. Heb je een beslissing genomen over een immigrant, dan pak je je stempelset erbij en leg je het paspoort er precies goed onder. Vervolgens plaats je met een bevredigend stevige klik je ‘toegelaten’ of ‘afgewezen’.

Het werk als douanier is behoorlijk cognitief belastend, doordat er steeds meer regels bij komen, die je tegelijk in je hoofd moet houden. Uit welk land komt de immigrant? Komen de naam en het paspoortnummer overeen op de verschillende papieren? Denk je dat je alles hebt gecontroleerd, dan tikt het spel je toch nog even op de vingers omdat je het belangrijkste bent vergeten: de foto lijkt niet op de persoon die voor je staat. En net als je wat automatisme begint te ontwikkelen, besluit het regime om wat regels te schrappen.

Gaandeweg komen er ook morele dilemma’s bij. Stuur je een vrouw weg als je net haar echtgenoot hebt toegelaten? Of laat je haar oppakken vanwege haar vervalste paspoort? Ook als je daar steekpenningen voor krijgt? Als je het geld hard nodig hebt om medicijnen te kopen voor je zoon? Afhankelijk van de keuzes die je maakt, kun je op twintig verschillende eindes uitkomen.

Papers, Please is geen opwindende game. Het controleren van reisdocumenten neigt er zelfs naar saai te worden, ook nog zodra zich de contouren van een staatsgreep aftekenen. Maar dat is precies het idee: je komt écht in de schoenen van een douanier te staan, die weliswaar lastige afwegingen moet maken, maar ook gewoon een stoffige ambtenaarsbaan heeft.

Laat je aandacht desondanks niet verslappen, want voor je het weet glipt er een zelfmoordterrorist de grens over.

4/5 ballen

Papers, Please was al beschikbaar voor Windows, OS X en Linux, en sinds kort ook voor de iPad. Ontwikkelaar/uitgever: Lucas Pope.